I-THO+ TUYE^?N

01. Tho+`i Me. Tuo^?i Ba(`ng Con

_____Vo~ Nguye^~n Nhu+ Quy`nh

02. Xa Me. DDo'i Lo`ng

_____Vu+o+ng Huye^`n

03. Tha'ng Tu+ Thu+ Nho?

_____Kha?i Nguye^~n

04. DDie^`u Nho? U+o+'c

_____LaLan

05. Thu+' Ba?y Tuye^'t Tha'ng Tu+

_____Ha`n Tra^n

_____So^ng Nho?

07. Mong Manh

_____Tho+ Tho+

08. Xin Va^~n La` Ky? Nie^.m

_____TVu~

09. Co^ Nho? Sa`i Go`n

_____ThomasN

10. Tu+` Thuo+? Em Ve^`

_____Hoa`i Ta^m

11. Anh Nhu+ Su+o+ng Phu? Quanh DDo+`i Mo^.ng

_____Tha'i Mo^.ng Trinh

12. Nga`y Qua Nga`y

_____Lua^n Hoa'n

13. Co~i Ta.m

_____Cao Nguye^n

14. Nga`y Tha'ng Tre^n DDia. Ca^`u

_____Duy DDi.nh

15. Con Nho+'

_____mdtt

16. Ha.nh Phu'c Mu`a Xua^n

_____Cu+o+`ng Tra^`n

III- TIN TU+'C VA(N HO.C NGHE^. THUA^.T

Ba?n Tin Tu+o+`ng Thua^.t Tu+` Nam Califonia

_____Ho^` Hua^'n Cao

VI- GO'C TRO+`I A^M NHA.C

Tu' Minh Vo+'i Ca Khu'c "Ha~y Cu+' La` Ti`nh Nha^n"

_____Tho+ Tho+

VII- NHU+~NG TA^'M LO`NG VA`NG

Xin Giu+~ Du`m Em Mo^.ng Bi`nh Thu+o+`ng

_____Tu+' Die^~m

VIII- GO'C TRO+`I QUE^ HU+O+NG

Ba'nh Ca(n

_____Vu~ Phu+o+ng

IX- LI.CH SU+? TIE^?U THUYE^'T TRU+O+`NG KY`

Anh Hu`ng DDo^ng-A Du+.ng Co+` Bi`nh Mo^ng (Ho^`i 2)

_____Tra^`n DDa.i Sy~

X- TA?N MA.N VA(N CHU+O+NG

1. Me. O+i

_____AVi

2. Nho? Ca?m O+n Anh

_____stn

3. Chie^`u Chie^`u Chim Vi.t Ke^u Chie^`u

_____Tha'i Mo^.ng Trinh

4. Co^ Be' Co' Bi'm To'c Que^n ca`i

_____Thanh So+n

XI- MO^.T GIAI THOA.I VA(N CHU+O+NG

Hoa`ng Ha.c La^`u

_____Nguye^~n Hoa`i Va^n

XII- SA'CH, BA'O MO+'I

1. Thi-Ca Net so^' 21

XIII- NHA('N TIN LIE^N MA.NG

Nha('n Tin Lie^n Ma.ng

Lua^.t Pha'p Nu+o+'c My~ va` Nhu+~ng DDie^`u Chu+a Bie^'t
_______________________________________ Le^ Vie^.t DDie^?u

Nga`y to^i mo+'i dda(.t cha^n dde^'n xu+' Hoa Ky` mo^.t ngu+o+`i qua tru+o+'c trong mo^.t buo^?i tie^.c dda~ "pha'n" mo^.t ca^u la`m cho to^i, mo^.t ngu+o+`i vu+`a vu+o+.t qua no^~i che^'t nghe xong nhu+ bay bo^?ng tre^n ma^y, nhu+ng ke`m theo ddo' anh cu+o+`i nu+?a mie^.ng ri? tai "nhu+ng coi chu+`ng nghe o^ng ba.n... O+? My~ ra^'t tu+. do va` tu+ do cu?a ba.n ddu+o+.c lua^.t pha'p ba?o ve^. ... Tuy nhie^n, coi chu+`ng lua^.t pha'p o+? dda^y nhu+ ru+`ng... mo^.t ru+`ng, kho^ng khe'o thi` ba.n se~ la.c.."

Va^ng, xu+' Co+` Hoa ra^'t tu+. do va` co' nhie^`u co+ ho^.i ddo^`ng dde^`u cho mo.i ngu+o+`i, nhu+ng no'i ve^` lua^.t pha'p cu?a xu+' Hoa Ky` thi`... eo o+i ....lua^.t le^. nhu+ ru+`ng. Nhu+~ng lua^.t na^`y chi? co' ca'c o^ng quan to`a, o^ng tha^`y ca~i mo+'i hy vo.ng na('m vu+~ng ddu+o+.c mo.i ngo~ nga'ch ra('c ro^'i nhie^u khe^ cu?a no'.

Xa~ ho^.i My~ va` quo^'c gia na^`y ta^'t ca? dde^`u du+.a tre^n mo^.t bo^. lua^.t duy nha^'t va` ba^'t bie^'n: Hie^'n Pha'p . Thu+a ddu'ng nhu+ va^.y. Hie^'n Pha'p Hoa Ky` la` bo^. lua^.t dda^`u tie^n va` duy nha^'t va` ta^'t ca? mo.i co^ng da^n Hoa Ky` tu+` vi. nguye^n thu? quo^'c gia la` To^?ng Tho^'ng cho dde^'n anh cu`ng ddinh dde^`u pha?i nha^'t nha^'t tua^n theo kho^ng co' tru+o+`ng ho+.p ngoa.i le^.. Tuy nhie^n, trong ddo+`i so^'ng ha`ng nga`y nhu ca^`u xa~ ho^.i tie^'n nhanh qua' cho ne^n du` la` hie^'n pha'p cu~ng co' lu'c lo^~i tho+`i la.c ha^.u va` khi no' dda~ la.c ha^.u thi` no' cha(?ng nhu+~ng kho^ng giu'p i'ch cho quo^'c gia ma` la.i co`n ca?n bu+o+'c tie^'n nu+~a. Ca'c nha` la`m lua^.t ta.i quo^'c ho^.i kho^ng the^? su+?a hie^'n pha'p nhu+ng ho. co' ca'ch dde^? gia?i quye^'t va` "ta^n trang" ba(`ng nhu+~ng Tu Cha'nh A'n. Va` ke^? cho dde^'n ho^m nay tai. Hoa Ky` co' 27 Tu Cha'nh A'n cho mo.i va^'n dde^`.

Tu cha'nh A'n so^' mo^. -First Amenmand- no'i ve^` quye^`n tu+. do ngo^n lua^.n- Trong Tu cha'nh a'n na`y cho phe'p mo.i co^ng da^n co' quye^`n tu+ do tuye^.t ddo^'i nhu+ Tu+. Do pha't bie^?u, Tu+ Do ho^.i ho.p, Tu+ Do To^n gia'o, Tu+ do la^.p Ho^.i... va` ddac bie^.t trong Tu Cha'nh A'n na`y co`n nga(n ca^'m quo^'c ho^.i la`m lua^.t nga(n ca?n ca'c quyen^` na`y. Cu~ng kho^ng ne^n que^n mo^.t ddie^`u la` "Ba.n tu+ do nhu+ng su+. tu+. do cu?a ba.n kho^ng ddu+o+.c xa^m pha.m dde^'n xa~ ho^.i la^~n tu+. do cu?a ngu+o+`i kha'c. Va` nhu+ dda~ no'i o+? tre^n Ru+`ng Lua^.t cho ne^n ha~y ca^?n tha^.n, ba.n co' the^? no'i ba^'t cu+' ddie^`u gi` mi`nh muo^'n, ba.n co' the^? tu+. do pha't bie^?u no+i co^ng co^.ng ra(`ng ba.n kho^ng thi'ch o^ng to^?ng tho^'ng ddang ha`nh nhie^.m cu~ng kho^ng ai ba('t ba.n bo? tu`, kho^ng ai la`m phie^`n ha` to+'i ba.n. DDie^`u ddo' kho^ng co' nghia~ la` nhu+~ng ddie^`u ba.n no'i se~ kho^ng a?nh hu+o+?ng dde^'n tu+. do va` cuo^.c so^'ng cu?a ba.n.

Lua^.t pha'p My~ nhu+ con dao hai lu+o+~i, no' co' the^? bie^'n ca^u no'i vo^ ti`nh tha`nh ca^u no'i co^' y' xin ddan cu+? mo^.t va`i ca^u chuye^.n co' the^? dda~ xa?y ra hoa(.c se~ xa?y ra. Cha(?ng ha.n nhu+ trong ca'c gio+` sinh ly' ho.c ta.i tru+o+`ng trung ho.c, ho.c tro` co' quye^`n ho?i gia'o vie^n ba^'t cu+' ca^u ho?i na`o ve^` ti`nh du.c, ve^` nhu+~ng bo^. pha^.n trong co+ the^? va` la`m the^' na`o dde^? tra'nh kho^ng mang thai v.v .. dde^? tra? lo+`i nhu+~ng ca^u ho?i nhu+ the^', gia'o vie^n ca^`n pha?i du`ng nhu+~ng danh tu+` chi'nh xa'c dde^? ho.c tro` hie^?u ro~ nhu+~ng qua' tri`nh mang to+'i su+. thu. thai. The^' thi` danh tu+` na`o dde^? bie^?u hie^.n, dde^? chi? ro~ nhu+~ng su+. vie^.c ddo'? Co' pha?i cha(ng cha(?ng co' danh tu+` na`o kha'c ho+n la` "giao ho+.p sinh ly'" ?

Trong gio+` sinh ly', nhu+~ng chu+~ ddo' pha't ra tu+` gia'o vie^n hay tu+` ho.c tro` dde^`u la` chuye^.n ra^'t bi`nh thu+o+`ng. The^' nhu+ng, 1, 2 tua^`n sau ddo', ngu+o+`i gia'o vie^n kia bo^?ng bi. ma^'t vie^.c la`m vi` bi. tra't to`a vo+'i to^.i: Qua^'y nhie^~u ti`nh du.c ba(`ng lo+`i no'i trong lo+'p ho.c.

Chu+a ro~ tra('ng dden the^' na`o, ddie^`u tru+o+'c tie^n nha` tru+o+`ng pha?i la`m la`: ta.m tho+`i cho tha^`y gia'o nghi? vie^.c cho dde^'n khi co' gia^'y tra('ng a'n cu?a to`a!

Va^~n trong tru+o+`ng ho.c, va`o mo^.t buo^?i ho.c ve^` li.ch su+? loa`i ngu+o+`i va` ma^`u da, mo^.t sinh vie^n da tra('ng ddang tha?o lua^.n ve^` gio^'ng ngu+o+`i da dden, anh ta ddu+'ng giu+~a lo+'p, thao thao ba^'t tuye^.t cho lua^.n a'n cu?a mi`nh ve^` "black race" (chi? gio^'ng ngu+o+`i da dden). Di~ nhie^n, khi no'i to+'i gio^'ng ngu+o+`i da dden, ba('t buo^.c anh ta pha?i du`ng chu+~ BLACK. Nhu+ng khi no'i to+'i hai chu+~ ddo', kho^ng bie^'t ti`nh co+` hay co^' y', anh cha`ng dda~ ngo' sang co^ ba.n ngu+o+`i da dden cu`ng lo+'p. Va` mo^.t tua^`n sau, tra't toa` go+?i ve^` nha`, mo+`i anh cha`ng ra to`a ve^` to^.i: Ky` Thi. chu?ng to^.c!

Chuye^.n thu+a nhau vi` nhu+~ng lo+`i no'i ho+' he^nh kho^ng pha?i chi? xa?y ra o+? tru+o+`ng ho.c, ma` co`n xa?y ra o+? ca'c co^ng so+?, ha~ng, xu+o+?ng hay tre^n ddu+o+`ng pho^'. nha^'t la` nhu+~ng ca^u no'i a'm chi? chu?ng to^.c hay ti`nh du.c dde^`u co' the^? mang to+'i cho ba.n nhu+~ng tai ho.a kho^ng ngo+` to+'i ddu+o+.c. No'i nhu+ the^' kho^ng co' nghi~a la`: se~ bi. to^.i khi no'i to+'i nhu+~ng "thu+'" ddo', kho^ng co' nghi~a la` ngu+o+`i ddu+'ng ra thu+a luo^n tha('ng kie^.n. Vi` o+? My~, muo^'n ddem mo^.t ngu+o+`i ra to`a, i't nha^'t ngu+o+`i dde^. ddo+n thu+a pha?i co' ba(`ng chu+'ng hoa(.c co' ngu+o+`i la`m chu+'ng. Khi ra to`a, chu+a cha('c ngu+o+`i bi. buo^.c to^.i la` co' to^.i nhu+ng tru+o+'c ma('t, ngu+o+`i bi. thu+a pha?i bo? ra mo^.t so^' tie^`n kho^ng nho? dde^? mu+o+'n lua^.t su+, pha?i nghi~ vie^.c la`m dde^? ra ha^`u to`a va` kho^ng pha?i chi? ra to`a mo^.t la^`n la` xong vie^.c ma` i't nha^'t pha?i do+`i ddo^?i nga`y ddo^i ba la^`n. Ro~ kho^?, ca'i mie^.ng ha.i ca'i tha^n! "Ho.a tu`ng kha^?u xua^'t".

Lua^.t pha'p o+? Hoa Ky` ra('c ro^'i nhu+ ru+`ng gia` chu+a khai pha', mo^.t lua^.t su+ mo+'i va`o nghe^` kho^ng the^? na`o bie^'t he^'t mo.i ngo~ nga'ch cu?a va^'n dde^`. Va` khi ddu+a nhau ra to`a chi? co`n cho+` va`o su+. tranh tu.ng cu?a hai be^n Lua^.t su+ dda.i die^.n va` su+. pha'n quye^'t cu?a bo^`i tha^?m doa`n cu`ng tha^?m pha'n. The^' cho ne^n, vie^.c thue^ muo+'n lua^.t su+. ra^'t to^'n ke'm, nhu+ng da^n My~ kho^ng nga.i chuye^.n ra to`a. Va` ba.n se~ kho^ng bi. coi la` co' to^.i cho dde^'n khi na`o to`a pha'n quye^'t.

Xin ke^? mo^.t tru+o+`ng ho+.p kha'c. DDo' la` vu. a'n no^?i tie^'ng OJ Simpson tai L.A ma^'y na(m ve^` tru+o+'c. Tre^n ma`n a?nh truye^`n hi`nh ca?nh sa't ru+o+.t dduo^?i anh ta tre^n xa lo^. nhu+ chuye^.n xa?y ra trong phim , ca? the^' gio+'i dde^`u tha^'y, ro^`i anh ta bi. die^`u tra ve` to^.i gie^'t vo+. va` nguoi` ti`nh cu?a vo+... vo+'i nhu+~ng ba(`ng chu+'ng thu lu+o+.m ddu+o+.c ai ai cu~ng nghi~ anh ta co' to^.i. Nhu+ng cuo^'i cu`ng anh ta tra('ng a'n. Lua^.t pha'p la` lua^.t pha'p....

Va` ba^y gio+` co' mo^.t vu. lie^n quan dde^'n lua^.t dang ga^y chu' y' em be' ngu+o+`i CuBa Elian Gonzalez . Em be' na`y 6 tuo^?i ddu+o+.c cu+'u tre^n bie^?n sau 2 nga`y so^'ng so't trong mo^.t chuye^'n vu+o+.t bie^?n tu+` CuBa ngu+o+`i me. cu?a em cu`ng 10 ngu+o+`i kha'c dda~ che^'t chi`m. Ca^u chuye^.n em be Elian cha('c co`n nhie^`u ra('c ro^'i ma(.c du` lua^.t pha'p cu?a xu+' Hoa Ky` ddang ddu+o+.c thi ha`nh du` co' pha?i du`ng dde^'n su'ng dda.n. Chuye^.n Em Elian dda~ ddu+o+.c gia?i quye^'t va`o dde^m thu+' Ba?y 22/4/2000 ba` Bo^. Tru+o+?ng Tu+ Pha'p Hoa Ky` , Janet Reno, dda~ ra le^.h thi ha`nh a'n to`a la` ddem em be' ve^` vo+'i ngu+o+`i cha . Mo^.t toa'n bie^.t ki'ch bie^n pho`ng dda~ trang bi. dda^`y ddu? su'ng o^'ng to^'i ta^n dda~ ddo^.t nha^.p nha` ngu+o+`i giu+~ em E'lian va` thi ha`nh le^.h to`a.

Ca^u chuye^.n lua^.t pha'p cu?a xu+' Hoa Ky` ra('c ro^'i nhu+ the^' cho ne^n so^'ng tre^n dda^'t Hoa Ky` la` no+i Pha'p Tri. mo.i chuye^.n dde^`u ca(n cu+' va`o lua^.t pha'p. Con ngu+o+`i la`m ra lua^.t cho ne^n con ngu+o+`i cu~ng dda~ du`ng lua^.t dde^? ra`ng buo^.c va` ga^y kho' kha(n cho nhau.

Lua^.t pha'p vo^'n tu+. no' kho^ng co' gi` kho' hie^?u. Lua^.t pha'p chi? co' mo^.t co^ng du.ng duy nha^'t la` dde^? ba?o ve^. su+. so^'ng va` ta.o an toa`n cho con ngu+o+`i so^'ng chung vo+'i nhau. Chu'ng ta so^'ng trong xa~ ho^.i ne^'u bie^'t tu+o+ng ki'nh trong u+'ng xu+?, to^n tro.ng nhau thi` kho^ng co' lua^.t na`o chi pho^'i chu'ng ta ddu+o+.c Lua^.t pha'p co' the^? ba?o ve^. va` cu~ng co' the^? la` ta^'m lu+o+'i tro'i buo^.t con ngu+o+`i. Ne^n nho+' ca^u "Vo^ Phu'c DDa'o Tu.ng DDi`nh" dde^? chu'ng ta cu`ng nhau ta.o dduo+.c mo^.t xa~ ho^.i an bi`nh va` ha.nh phu'c.

Kho^ng lua^.t na`o ba(`ng Lua^.t Cu?a Lu+o+ng Ta^m.

Le^ Vie^.t DDie^?u