mucluc009

Pha't ha`nh va`o mo^~i thu+' Hai dda^`u tha'ng

copyright (C) 2000 by respective authors

05-06-2000

-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=--=-=-=--=-=-=-=-
MU.C LU.C
-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=--=-=-=--=-=-=-=-

I-THO+ TUYE^?N

01. Phu+o+.ng Ho^`ng

_____Phu+o+ng Trie^`u

02. Ba`i Tho+ Con Vie^'t Ta(.ng Ba

_____LaLan

03. Tra(ng Duye^n Chu+a Tro`n

_____Tha'i Mo^.ng Trinh

04. Buo^`n To^i Mo^.t Mi`nh

_____Nhie^n Phu+o+ng

05. Ta va` Em

_____DxN

06. Ru Ho+`i Ma^'y So+.i To'c Mai

_____Ktd

07. Gio.t Mu+a Tre^n Ma'i Nha` Tho+`

_____Pha.m Doanh

08. Chie^'c Bo'ng Cuo^'i Cu`ng

_____Le^ Va(n Tie^~n

09. Chie^`u

_____Ha`n The^' Cha^u

10. No'i Vo+'i Do`ng Mississippi / To Mississippi

_____Hoa`ng Lo^.c / Thanh Thanh

11. Va.t Na('ng Va`o DDo+`i

_____mdtt

12. Em DDi

_____Thua^.nQ

13. Ha~y No'i DDi Em

_____Minh Nha^.t

14. Tre^n No'c Ti`nh To^i

_____Lua^n Hoa'n

15. Em, To^i

_____Ca`nh Cong

II-VA(N TUYE^?N

1. Le^n Ru+`ng Tha(m Ba.n

_____La^m Chu+o+ng

2. Tha'i Su+

_____Tra^`n Long Ho^`

III- TIN TU+'C VA(N HO.C NGHE^. THUA^.T

Cuo^.c Thi Tho+ Lie^n Ma.ng Chu? DDe^`: Da'ng Vie^.t

Ba?n Tin Tu+o+`ng Thua^.t

_____Ho^` Hua^'n Cao

IV- LA' THU+ CA'C NU+O+'C

1. La' Thu+ Vie^.t Nam

_____Tra^`n Ba'

V-CA^U CHUYE^.N HA`NG THA'NG

Hoa Ky` va` Nga`y 15 Tha'ng 4

_____Le^ Vie^.t DDie^?u

VI- GO'C TRO+`I THI - NHA.C

To^i, A^'u Tho+ va` Me.

_____Du Tu+? Le^

VII- NHU+~NG TA^'M LO`NG VA`NG

Hoa`n Ca?nh Bi DDa't Cu?a Nha` Va(n Nguye^~n Thi. Thu.y Vu~

_____Ho^` Hua^'n Cao

VIII- GO'C TRO+`I QUE^ HU+O+NG

Co`n Thu+o+ng Khoai Sa('n Sau He`

_____Tu+' Die^~m

IX- LI.CH SU+? TIE^?U THUYE^'T TRU+O+`NG KY`

Anh Hu`ng DDo^ng-A Du+.ng Co+` Bi`nh Mo^ng (Ho^`i 3)

_____Tra^`n DDa.i Sy~

X- TA?N MA.N VA(N CHU+O+NG

1. Phu+o+.ng

_____Thu`y Nguye^~n

2. No^~i Nho+' Trong Mu+a

_____ Tha'i Mo^.ng Trinh

3. Ba Cu?a Nho?

_____To'c Mai

4. Thu+ Cho Ngu+o+`i Ye^u Da^'u

_____To'c Da`i

5. Hoa`i Nie^.m va` DDe^m

_____Nguye^n Nhu+

XI- BIE^N KHA?O

Nguye^~n Du va` Kinh Kim Cu+o+ng

_____Phan Quang Vie^.t

XII- SA'CH, BA'O MO+'I

1. Va`o Thie^`n

XIII- NHA('N TIN LIE^N MA.NG

Nha('n Tin Lie^n Ma.ng

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
V- CA^U CHUYE^.N HA`NG THA'NG
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Hoa Ky` va` nga`y 15 tha'ng 4
_______________________________________ Le^ Vie^.t DDie^?u


Xa~ ho^.i loa`i ngu+o+`i ke^? tu+` khi qua^y qua^`n tha`nh bo^. la.c dda~ bie^'t nu+o+ng tu+.a va`o nhau dde^? so^'ng. Cuo^.c so^'ng bo^. la.c cu+' nhu+ the^' ca`ng nga`y ca`ng pha't trie^?n va` nhu ca^`u phu.c vu. ta^.p the^? nga`y ca`ng cao, tu+` ddo' na^?y sinh nhie^`u va^'n dde^` phu+'c ta.p ho+n.

Tu+` thuo+? so+ khai su+. trao ddo^?i mua ba'n chi? o+? da.ng va^.t ddo^?i va^.t, cho^~ na`o du+ thu+`a sa?n pha^?m thi` no+i ddo' ddem trao ddo^?i vo+'i no+i na`o ca^`n thie^'t. DDo+`i so^'ng xa~ ho^.i ban dda^`u tha^.t gia?n di.. Tuy nhie^n, co' mo^.t nhu ca^`u kho' co' the^? na`o tho?a ma~n ddu+o+.c: Nhu ca^`u tu+ hu+~u. Ai ai cu~ng co' lo`ng ham muo^'n ddu+o+c nhie^`u cu?a ca?i du+ thu+`a pho`ng khi thie^'u tho^'n. Nhu ca^`u sinh to^`n va` chie^'m hu+u~ na^?y sinh va` ddu+a dde^'n ca.nh tranh va` chie^'n tranh. Xa~ ho^.i sa?n sinh ra nhu+~ng ngu+o+`i chi? huy va` hi`nh tha'i ca^`m quye^`n ba('t dda^`u lo' da.ng. Co' pha?i ddo' la` mo^.t trong nhu+~ng ly' do co' su+u, co' thue^' ?

Thu thue^' dde^? gia?i quye^'t nhu+~ng tie^.n i'ch co^ng co^.ng. Thu thue^' dde^? ddie^`u ha`nh guo^`ng ma'y xa~ ho^.i. Xa~ ho^.i phong kie^'n co' nhu+~ng sa('c thue^' nhu+: Thue^' ddinh, thue^' ddie^`n, thue^' nha`, thue^' dda^'t, thue^' tha^n...v.v. O+? nhu+~ng xa~ ho^.i ta^n tie^'n nga`y nay thue^' co' thay ddo^?i va` ca`ng nga`y ca`ng ra('c ro^'i. Nhu+ xa~ ho^.i Hoa Ky` la` mo^.t vi' du.. Hoa Ky` co' nhie^`u sa('c thue^' nhu+: Thue^' ba^'t ddo^.ng sa?n, thue^' mua, thue^' ba'n, thue^' xe, thue^' lu+u ha`nh, thue^' mo^n ba`i, thue^' ca^`u co^'ng, thue^' an sinh...v.v. Va` thue^' a?nh hu+o+?ng dde^'n lo+.i tu+'c va` ddo+'i so^'ng cu?a mo^~i tha`nh vie^n trong xa~ ho^.i.

Ta.i Hoa ky`, ha`ng na(m da^n chu'ng ba('t dda^`u khai thue^' tu+` dda^`u na(m mo+'i va` ha.n cho't la` nga`y 15 tha'ng 4. Ta^'t ca? mo.i ngu+o+`i dde^`u pha?i khai thue^', du` ba.n la` sinh vie^n, ba.n la` ngu+o+`i tha^'t nghie^.p, hoa(.c tha^.m chi' ddang la~nh tie^`n hu+u tri' cu~ng pha?i khai thue^' ne^'u kho^ng muo^'n bi. audit. DDo^'i vo+'i Hoa Ky`, khai thue^' la` bo^?n pha^.n co^ng da^n; nha` nha` ngu+o+`i ngu+o+`i dde^`u khai thue^'. Nhu+ng, lua^.t thue^' qua' ra('c ro^'i va` thu+o+`ng co' nhu+~ng ca^.p nha^.t ha`ng na(m cho ne^n co' nhu+~ng va(n pho`ng khai thue^' - mo^.t di.ch vu. mo+'i kie^'m a(n kha' dda('t ha`ng - va` vie^.c ddo'ng thue^', gia?m thue^' cu~ng la` dde^` ta`i dde^? ca'c vi. mang mo^.ng la`m nguye^n thu? quo^'c gia Hoa Ky` ddem ra tranh tha('ng vo+'i ca'c ddo^'i thu? cu?a mi`nh trong ca'c cuo^.c va^.n ddo^.ng tranh cu+?.

Ta.i Hoa Ky` ngu+o+`i da^n co' the^? tro^'n tra'nh mo.i thu+' tu+o+ng ddo^'i de^~ da`ng, nhu+ng kho^ng the^? tro^'n o^ng thue^' vu.. Co+ quan thue^' vu. cu?a My~ te^n go.i IRS (Internal Revenue Service) la` mo^.t co+ quan ra^'t quan tro.ng cu?a chi'nh phu?; kho^ng co' co+ quan na^`y thi` mo.i co^ng vie^.c ddie^`u ha`nh cu?a quo^'c gia se~ ra ddi trong gia^y la't.

DDo^'i vo+'i vie^.c khai thue^', nga`y cho't dde^? no^.p ba?n khai thue^' lo+.i tu+'c la` nga`y 15 tha'ng 4 ha`ng na(m. Na(m nay nga`y ddo' ddu+o+.c gia ha.n the^m 2 nga`y. Ho^m 17-4 vu+`a qua (hoa(.c nhu+~ng nga`y 15-4 cu?a nhu+~ng na(m tru+o+'c ddo) la` mo^.t nga`y "tro.ng dda.i" ddo^'i vo+'i da^n chu'ng. Tru+o+'c he^'t la` ca?nh ke.t xe vi` tho'i thu+o+`ng ai ai cu~ng ddo+.i dde^'n gia^y phu't cho't mo+'i nho^'n ha'o ho^'i ha? ra bu+a ddie^.n ne^n dda~ ga^y ne^n ca?nh "ddoa.n tru+o+`ng" na`y. Thu+' hai la` nhu+~ng nha^n vie^n bu+u ddie^.n. Nga`y na`y ho. pha?i la`m vie^.c the^m gio+` vi` ha`ng nu'i gia^'y to+` ddo^? a^.p va`o nga`y na`y, co' the^? ddo' la` mo^.t bao tho+ vo+'i ba?n short form, hoa(.c ha`ng tra(m ky' bao bi` hoa(.c ca? thu+o+'c phu. ba?n ddi'nh ke`m dda~ dde^'n va(n pho`ng ca'c nha^n vie^n so+? thue^'. Cu~ng na(m nay, o^ng Chrles O. Rossotti, ddu+'ng dda^`u nga`nh thue^' vu., cho bie^'t co' the^? co' dde^'n 127 trie^.u ngu+o+`i khai thue^' va` cha'nh phu? co' the^? thu va`o khoa?ng 1,700 ti? My~ kim tie^`n thue^'. Tie^`n thue^' cu?a da^n se~ ddu+o+.c du`ng va`o ca'c vie^.c co^ng i'ch nhu+ xa^y du+.ng ca^`u ddu+o+`ng, tru+o+`ng ho.c, be^.nh vie^.n, hoa(.c dde^? ba?o dda~m an ninh quo^'c pho`ng. Ta.i xu+' Hoa Ky` co' the^? no'i ta^'t ca? mo.i tie^n nghi ma` ngu+o+`i My~ ddang ddu+o+.c hu+o+?ng hie^.n nay la` do tie^`n thue^' ma` ra. Ngu+o+`i da^n My~ ra^'t cha'n chuye^.n ta(ng thue^', ca'c to^?ng tho^'ng Hoa Ky` nhie^`u khi dda('c cu+? cu~ng nho+` lo+`i hu+'a gia?m thue^'. Nhu+ng du` cho co' bu+.c mi`nh vi` nhu+~ng gi` xa?y ra thi` ngu+o+`i da^n Hoa Ky` ra^'t to^n tro.ng vie^.c ddo'ng thue^'. Vie^.c tro^'n thue^' thu+o+`ng i't khi xa?y ra.

Nhu+~ng na(m ga^`n dda^y kinh te^' Hoa Ky` co' ta(ng tru+o+?ng cho ne^n vie^.c gia?m thue^' co' ddem la.i nhu+~ng de^~ chi.u. Tuy nhie^n, vie^.c gia?m thue^' co`n tu`y thuo^.c va`o nhie^`u ddie^`u kie^.n. Mo^.t trong nhu+~ng ddie^`u ddo' la` lo+.i tu+'c ha`ng na(m cu?a mo^~i gia ddi`nh. Mo^.t gia ddi`nh ddi la`m co' mu+'c lo+.i tu+'c du+o+'i $19, 000 chi.u 5% thue^' lie^n bang, va` mo^.t gia ddi`nh trung bi`nh co' mu+'c lo+.i tu+'c du+o+'i $40,000 ddo'ng 16,3% va` gio+'i nha` gia`u ddo'ng 28,3% cho thue^' lie^n bang. Be^n ca.nh ca'c su+. gia?m thue^', gio+'i thu. thue^' co`n ddu+o+.c cu+'u xe't dde^? hu+o+?ng bo^`i hoa`n thue^' - Bo^`i hoa`n la` tra? la.i nhu+~ng khoa?n thue^' ddo'ng qua' mu+'c ma` ngu+o+`i chi.u thue^' ca^`n pha?i ddo'ng, bo^`i hoa`n cu~ng co' nghi~a la` giu'p cho nhu+~ng gia ddi`nh co' lo+.i tu+'c tha^'p ddu+o+.c hu+o+?ng mo^.t i't phu'c lo+.i cho gia ddi`nh va` nha^'t la` cho tre? con.

Su+u cao thue^' na(.ng la` vie^.c mo.i ngu+o+`i da^n kho^ng ai mong muo^'n, nhu+ng muo^'n mo.i su+. co^ng bi`nh cu~ng kho^ng pha?i la` ddie^`u de^~ da`ng thu+.c hie^.n. Cu~ng ta.i Hoa Ky` tu+` ngu+~ "Audicted" dde^? chi? cho ca'c ngu+o+`i tro^'n thue^' bi. pha't gia'c. Tro^'n thue^' o+? My~ ddo^`ng nghi~a vo+'i pha.m pha'p kho^ng nhu+~ng tie^`n thue^' pha?i ddo'ng ma` la.i co`n bi. pha.t nu+~a. No'i thi` no'i va^.y o+? Hoa Ky` va^~n co' nhie^`u ngu+o+`i muo^'n tro^'n thue^', va` nha^'t la` gio+'i nha` gia`u vo+'i lo+.i tu+'c tu+` ho+n $100,000 tro+? le^n. Nhu+~ng con so^' bi. audicted sau dda^y cho tha^'y gi`: Tha`nh pha^`n co' lo+.i tu+'c du+o+'i $25,000 - audited 0.19%; du+o+'i $50,000 - 0.22%; du+o+'i $100,000 - 0.26% ; tre^n $100,000 - 0.77%. So+? thue^' ra^'t "chu' y'" gio+'i nha` gia`u vi` nho'm "cho'p bu" na^`y la` "top of the groups of the income pyramid", ho. dda~ na('m giu+~ ra^'t nhie^`u ta`i sa?n trong tay va` nha^'t la` ho. "tra'nh" thue^' ra^'t ta`i ti`nh. Cu~ng ta.i Hoa Ky` la` no+i co' nhie^`u chuye^.n "la." trong mu`a thue^'. Trong khi ta.i Hoa Ky` ha`ng na(m va`o mu`a DDo^ng co' ngu+o+`i che^'t co'ng vi` kho^ng nha` o+?, trong khi ddo' ca'c ho^.i tu+` thie^n Hoa Ky` co' ha`ng ti? ddo^-la ddi cu+'u tro+. ngu+o+`i nghe`o kha('p the^' gio+'i. So+~ di~ co' chuye^.n "la." na`y vi` cha'nh phu? kha^'u tru+` va` kho^ng dda'nh thue^' va`o nhu+~ng so^' tie^`n "cu'ng du+o+`ng" (donation) cho ca'c co+ so+? to^n gia'o va` ho^.i tu+` thie^.n. Ha`ng na(m dde^'n mu`a khai thue^' co' ha`ng ti? tie^`n ddu+o+.c da^ng cu'ng ca'c no+i na^`y.

DDa^'t nu+o+'c Hoa Ky` ddu+o+.c the^' gio+'i nhi`n va`o nhu+ mo^.t ma^~u mu+.c cu?a su+. tu+. do, la` vu`ng dda^'t hu+'a. Co' the^? no'i ddo+`i so^'ng ta.i Hoa Ky` la` thie^n ddu+o+`ng ha. gio+'i nhu+ng kho^ng ha(?n ta^'t ca? nhu+~ng gi` xa?y ra tre^n dda^'t Hoa Ky` dda~ la`m tho?a ma~n ta^'t ca? mo.i co^ng da^n. Hoa Ky` nhu+ mo^. bo^. ma'y ddu+o+.c va^.n ha`nh ba(`ng nhu+~ng le^. lua^.t va` nha^'t ddi.nh be^n ca.nh ddo' va^~n co`n nhu+~ng ddie^`u dda'ng suy tu+.

Le^ Vie^.t DDie^?u

Ca^u Chuye^.n Ha`ng Tha'ng


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
VI- GO'C TRO+`I THI - NHA.C
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

LTS: The^? theo ye^u ca^`u cu?a: chi. Thu Hoa`i, chi. Ha. Quye^n, anh Minh Nghi~a, anh Tu+o+`ng Lua^n, chi. Le^ Thu?y, co^ Tru'c Ba.ch, va` chu' DDoa`n Vinh... Suo^'i Nguo^`n so^' 09 la^`n na`y xin ha^n ha.nh gio+'i thie^.u dde^'n ba.n ddo.c mo^.t pha^`n tu+. thua^.t ve^` ddo+`i mi`nh cu?a thi-va(n si~ Du Tu+? Le^ trong ho^`i ky': To^i, A^'u Tho+, va` Me. ...Xin ca?m o+n thi-va(n si~ Du Tu+? Le^ dda~ da`nh nhu+~ng ti`nh ca?m u+u a'i cho Suo^'i Nguo^`n va` dda~ cho phe'p Suo^'i Nguo^`n tri'ch dda(ng mo^..t pha^`n tu+.-su+.- ke^? do chi'nh ta'c gi?a tri`nh ba`y la^`n dda^`u tie^n trong hai nga`y Thu+' ba?y va` Chu? Nha^.t 21, 22 tha'ng 8-1999 ta.i The Stage Theater, San Jose, trong chu+o+ng tri`nh "1999 Downtown Arts Series," pha^`n Vie^.t Nam, do Ho^.i AVA to^? chu+'c.

Tha^n a'i,
TTTV Suo^'i Nguo^`n

To^i, A^'u Tho+ va`, Me. *
va`, nv.nha~, b.ma^~n, vdd.thanh, lt.ha.nh...
_________________________________________________Du Tu+? Le^


Nhu+ mo.i ngu+o+`i, ra^'t kho' cho to^i khi pha?i tu+. kha(?ng ddi.nh: To^i la` ai? Chu+a bao gio+` to^i co' y' muo^'n tu+. ve~ mi`nh ba(`ng nhu+~ng ne't ve~ to^'t dde.p nha^'t, hue^ da.ng nha^'t. To^i tu+. bie^'t: to^i kho^ng he^` la` mo^.t con ngu+o+`i toa`n ha?o.

Tuy nhie^n, to^i cu~ng kho^ng muo^'n o^m la^'y cho mi`nh ta^'t ca? nhu+~ng xa^'u xa, nhu+~ng he`n ha.... Nhu+ va^.y, theo to^i, no' cu~ng chi? la` ma(.t kha'c cu?a su+. "le^n ga^n," "cu+o+`ng ddie^.u" mo^.t ca'ch lo^' bi.ch ma` tho^i. To^i va^~n nghi~, nhu+ co' la^`n to^i dda~ vie^'t xuo^'ng trong mo^.t ca^u tho+ 6 chu+~ tho^i, nhu+ng dda~ co' to+'i 4 da^'u ho?i... Ca^u tho+ va`i chu+~ a^'y, sau ddo', may ma('n ddu+o+.c nhie^`u ngu+o+`i nha('c nho+?. DDo' la` ca^u:

To^i Le^? Le^? Le^? Le^ na`o?

(Ngoa`i y' hu+o+'ng trie^'t ly', to^i muo^'n nha('c nho+? chi'nh to^i ra(`ng:
Su+. thu+.c, cuo^'i cu`ng kho^ng he^` co' mo^.t ke? na`o te^n Le^ tre^n ma(.t ddi.a ca^`u na`y;) o+? ma(.t pho^ ra, cu. the^?, to^i muo^n no'i:

To^i luo^n tha^'y, trong mo^~i ca' nha^n, bao gio+` cu~ng a^?n ta`ng ra^'t nhie^`u con ngu+o+`i kha'c.

DDe^? co' ddu+o+.c mo^.t ca'i nhi`n tu+o+ng ddo^'i kha'ch quan ve^` mi`nh, to^i nghi~, to^'t nha^'t ha~y du+.a tre^n nhu+~ng gi` mi`nh dda~ vie^'t xuo^'ng; dda~ ghi la.i. Vo+'i to^i, khi mo^.t ngu+o+`i la`m tho+ tru+o+'c trang gia^'y, hay tre^n ta^'m ki'nh chie^'c computer cu?a ha('n, ha('n thu+o+`ng cha^n tha^.t vo+'i ha('n ho+n lu'c na`o he^'t. (No'i the^', to^i kho^ng co' y' loa.i bo?, cu~ng co' nhu+~ng ca' nha^n, kho^ng i't, tha^'y ho. tro+? tha`nh ngu+o+`i kho^?ng lo^` tru+o+'c trang gia^'y, hay tru+o+'c chie^'c ma'y computer cu?a ho..)

To^i mo+'i co' la.i cuo^'n tho+ thu+' hai trong ddo+`i la`m tho+ cu?a to^i. Cuo^'n Ti`nh Khu'c Tha'ng Mu+o+`i Mo^.t. Cuo^'n tho+ na`y ddu+o+.c in na(m 1965, ta.i Saigo`n; ca'ch dda^y dda~ 34 na(m. DDo' la` tuye^?n ta^.p nhu+~ng ba`i tho+ to^i vie^'t trong khoa?ng tho+`i gian tru+o+'c va`, sau 1960, khi chu+a to+'i tuo^?i 20. DDo.c la.i, to^i ti`m tha^'y trong ta^.p tho+, mo^.t ba`i tho+ nhan dde^`: To^i, Du Tu+? Le^.

Ba`i tho+ co' 4 ddoa.n. DDoa.n dda^`u, to^i vie^'t nhu+ sau: na(m mu+o+`i sa'u tuo^?i, to^i chi'nh thu+'c khai sinh te^n to^i la^`n thu+' hai

sau la^`n khai sinh cu?a bo^' me.
tu+` ddo' to^i ba('t dda^`u la`m tho+
to^i ba('t dda^`u so^'ng - to^i ba('t dda^`u ddo+`i to^i
nhu+ con so^ng ba('t dda^`u ra bie^?n
nhu+ ti`nh ngu+o+`i mo+'i lo+'n, ra^'t nhie^`u bao dung
nhu+ lo`ng to^i ba('t dda^`u me^`m su~ng
ba('t dda^`u ye^u ai, ba('t dda^`u ba^'t ha.nh
ba('t dda^`u tu+` ddo'
to^i, du tu+? le^. to^i, du tu+? le^.


Na(m 16 tuo^?i, cu~ng la` na(m to^i bo? nha` ra ddi, so^'ng tu+. la^.p ba(`ng nhu+~ng khoa?n tie^`n ke`m tre? tu+ gia.

Na(m 16 tuo^?i, cu~ng la` na(m thu+' ba, to^i pha?i so^'ng xa me. to^i. Mo^.t ddie^`u, to^i nhu+~ng tu+o+?ng kho^ng the^? na`o la`m ddu+o+.c trong suo^'t cuo^.c ddo+`i mi`nh.

Vo+'i to^i, me. to^i kho^ng chi? la` ngu+o+`i mang na(.ng, dde? ddau ra to^i. Vo+'i to^i, me. to^i kho^ng chi? la` ngu+o+`i nuo^i na^'ng, che cho+?, a^'p u? to^i, ke^? tu+` khi to^i mo+'i le^n ba, Tha^`y to^i che^'t; ro^`i mo^.t ngu+o+`i chi., mo^.t ngu+o+`i anh cu?a to^i, la^`n lu+o+.t theo nhau, qua ddo+`i.

Vo+'i to^i, me. to^i la` toa`n the^? ky' u+'c tho+`i a^'u tho+, nie^n thie^'u to^i; du` cho, ddo' la` mo^.t ky' u+'c buo^`n tha?m. Mo^.t ky' u+'c dda^`y kha(n tang va`, dda^`y nu+o+'c ma('t. Nhu+ng ky' u+'c ddo', la.i chi'nh la` co^.i nguo^`n, kho+?i ddi cu?a the^' gio+'i va(n chu+o+ng to^i, sau na`y.
Na(m 1989 khi me. to^i qua ddo+`i, to^i ghi la.i ga^`n nhu+ tu+`ng bu+o+'c hi`nh tha`nh lo^. tri`nh ky' u+'c a^'u tho+ to^i, trong tru+o+`ng khu'c "Me. Ve^` Bie^?n DDo^ng," (TK/MVBDD) vo+'i nhu+~ng ddoa.n nhu+:

tri' nho+' to^i la` ngo^i nha` na(`m ven so^ng dda'y
ngo^i nha` co' ra^'t nhie^`u cu+?a so^?
co' ca'nh cu+?a ngo' xuo^'ng no^~i la^`m than cu?a ma^'y ddo+`i cha.y gia(.c
nhu+~ng ngo^i mo^. xo+'i nhanh
da^'u xa'c ngu+o+`i che^'t tre?
xa'c chi., xa'c anh
Nho Quan, mo^`ng ba te^'t
nhu+~ng vie^n dda.n lu+?a kho^ng ha^.n thu`
nhu+~ng vie^n dda.n lu+?a ra^'t khoa'i tra'
to^i cha('c: ngu+o+`i xa. thu? Ta^y DDen, Ta^y Tra('ng na`o ddo' dda~ xa(`ng xa(.c cu+o+`i
lu'c tha^'y nhu+~ng vie^n dda.n lu+?a xuye^n suo^'t qua tha^n the^? anh to^i
lo^` lo^. be^n bo+` ruo^.ng.
......
nu+?a dde^m
ngu+o+`i ddem tin
dda^.p ga^'p ru't ca'nh cu+?a go^~ lim
tie^'ng ne^.n thi`nh thi.ch do^.i tre^n nhu+~ng bo^. ngu+.c thoi tho'p vu`ng te^`
me. to^i xe' vo^.i chie^'c a'o da`i tra('ng
qua^'n le^n dda^`u chu'ng to^i
va`, ba` cu~ng kho^ng que^n
tu+. qua^'n la^'y cho mi`nh
mo^.t ma?nh tang kha'c.

mai to^i che^'t, lie^.u co' ai ngo^`i kho'c?
nhu+ giu+~a chie^`u nay, mo^.t be^'n so^ng!"
....


To^i la` ddu+'a tre? kho^ng may ma('n trong mo^.t gia ddi`nh nho ho.c cuo^'i mu`a. To^i sinh nga`y mo^`ng 10 tha'ng 11 na(m 1942 ta.i huye^.n Kim Ba?ng, ti?nh Ha` Nam.

Khu nha` cu?a gia ddi`nh to^i, na(`m tre^n lo^. chi'nh da^~n xuo^'ng mo^.t be^'n so^ng cu?a con so^ng DDa'y. Tu+` ba^.c the^`m cao, to^i co' the^? nhi`n tha^'y be^'n so^ng na`y mo^~i chie^`u, mo^~i sa'ng.

Cu~ng nho+` be^'n so^ng na`y, me. to^i bu+o+ng ba? nuo^i na^'ng chu'ng to^i, ba(`ng hai nghe^` chi'nh, ke^? tu+` khi tha^`y to^i ma^'t: Nghe^` buo^n ba'n va^.t lie^.u xa^y ca^'t va`, la`m o^ mai...

Khi chie^'n tranh bu`ng no^? du+~ do^.i, khi nha^n so^' trong gia ddi`nh chu'ng to^i cu+' thu+a va('ng da^`n,..., co' nhu+~ng giai ddoa.n, me. to^i pha?i go^`ng ga'nh chu'ng to^i cha.y ta?n cu+ va`o DDo^`i Mo+, va`o Do Le^~, va`o Nho Quan... DDo' la` tho+`i gian tru+o+'c 1950. Khi ho^`i cu+, kho^ng co`n ai xa^y ca^'t, kho^ng co`n ai dda(.t mua o^ mai cu?a me. to^i nu+~a! Me. to^i xoay qua nghe^` buo^n ha`ng chuye^'n.

Trong tho+ to^i, tho+`i ddie^?m na`y, hi`nh a?nh me. to^i ddu+o+.c ghi nha^.n, nhu+ sau:

tri' nho+' to^i la` ngo^i nha` na(`m ven so^ng DDa'y
ngo^i nha` co' ra^'t nhie^`u cu+?a so^?
co' ca'nh cu+?a ngo' xuo^'ng bu+o+'c cha^n ngu+o+.c, xuo^i cu?a me. to^i
tre^n lo^. tri`nh Ha` No^.i-Phu? Ly'
nhu+~ng ddoa.n ddu+o+`ng bi. dda('p mo^
nhu+~ng dde^m ba.n ha`ng pha?i ngu? tro.
tie^'ng "mo.c che^" ca^u va`o dde^m dden
tie^'ng no^? "ca('c bu`m" ba('n ddi nie^`m tang che^'
me. to^i bu+ng ma(.t
kha^'n nguye^.n vong linh tha^`y to^i
phu` ho^. cho ba` so^'ng so't
tro+? ve^`
nuo^i la^'y nhu+~ng ddu+'a con co^i cu't
nhu+~ng ddu+'a con kho^ng cha
nhu+~ng ddu+'a con ma^'t anh, ma^'t chi..

tri' nho+' to^i co' nhu+~ng ca'nh cu+?a
mo+? xuo^'ng bu+~a co+m chie^`u
bu+~a co+m co' cu't ru+o+.u tra('ng, ca'i co^'c sa`nh
me. to^i vu+`a uo^'ng, vu+`a ke^? chuye^.n nga`y...xu+a
nga`y xu+a cu?a ba`: nga`y tha^`y to^i chu+a ma^'t...!

bu+~a co+m na`o cu?a gia ddi`nh chu'ng to^i cu~ng cha^'m du+'t ba(`ng nu+o+'c ma('t.

khi a^'y to^i co`n qua' nho?
dde^? hie^?u me. to^i kho'c
cho ca?nh ti`nh co^i cu't cu?a chu'ng to^i
hay bo+?i vi` la`m a(n lo^~ la~?

(Tri'ch TK/MVBDD)

Cha(?ng nhu+~ng to^i kho^ng co' ddu+o+.c mo^.t tuo^?i tho+ bi`nh thu+o+`ng, nhu+ nhu+~ng ddu+'a tre? cu`ng tho+`i, (ma`,) ca? mo^.t tho+ a^'u, mo^.t nie^n thie^'u to^i dda~ tro^i la(n theo nu+o+'c ma('t me. to^i. Lo^.. tri`nh tuo^?i tho+ to^i la` Lo^. tri`nh nu+o+'c ma('t.

To^i tro^i, la(n theo do`ng nu+o+'c ma('t kho^ng bao gio+` ngu+ng cha?y cu?a me. to^i, tu+` Kim Ba?ng, Phu? Ly', ra to+'i Ha` No^.i, 1951.
Sau Hie^.p ddi.nh Geneva, cuo^'i na(m 1954, theo ngu+o+`i anh thu+' hai (bi. tro+? tha`nh anh ca?,) gia ddi`nh chu'ng to^i di cu+ va`o DDa` Na(~ng; ro^`i Ho^.i An; DDa` Na(~ng; (va`,) cuo^'i cu`ng: Saigo`n, 1957.

Tha'ng Tu+, 75, nga`y 29, gia ddi`nh ngu+o+`i anh lo+'n cu?a to^i: Di ta?n... Me. to^i kho^ng chi.u ddi...! Chi? bo+?i vi` to+'i chie^`u ho^m ddo', me. to^i va^~n chu+a co' tin tu+'c to^i...
Ba` kho^ng bie^'t ddu+'a con u't cu?a ba`, la` to^i so^'ng, che^'t ra sao! Tho+`i ddie^?m na`y, to^i dda~ lo+'n. To^i dda~ tru+o+?ng tha`nh; dda~ ra ddo+`i... (To^i dda~ kie^'m a(n vo+'i ta^'t ca? nhu+~ng tra^`y tru.a, tra^y tru'a cu?a mo^.t xa~ ho^.i chie^'n tranh, ddie^n dda?o...)

Me. to^i o+? vo+'i anh to^i va`, ca'c cha'u, o+? ddu+o+`ng Tru+o+ng Minh Gia?ng. To^i o+? Nga~ Ba?y; Ru+`ng Cao Su Phu' Tho.; ro^`i Thi. Nghe`; ro^`i la`ng Ba'o Chi', Xa Lo^..

Tho+`i gian 1975, to^i dda~ bu+o+'c va`o tuo^?i ba mu+o+i. Du` xa~ ho^.i khi a^'y nhi`n to^i the^' na`o, ra sao, (thi`,) me. to^i, trong sa^u tha(?m, cu~ng nhu+ qua ta^'t ca? mo.i lo+`i no'i cu?a me. to^i, to^i va^~n la` ddu+'a con u't co^i cu't, ddu+'a con ta^.t nguye^`n, ddu+'a con ba^'t ha.nh nha^'t trong so^' 4 ddu+a con co`n so't la.i, sau ta^'t ca? 12 la^`n sanh, no+? cu?a ba`.

Tho+`i gian 1975, du` cho xa~ ho^.i co' dda'nh gia' to^i ra sao, the^' na`o, (thi`,) me. to^i va^~n chi? tha^'y to^i, tru+o+'c, sau la` Chu' Pha' (te^n va`, ca'ch go.i cu?a me. to^i, da`nh cho to^i, to+'i phu't cuo^'i ddo+`i ba`.) Mo^.t "chu' Pha'" nhu't nha't, kho^ng bao gio+` tru+o+?ng tha`nh, nhu+ ca'c anh, ca'c chi. to^i.
Mo^.t "chu' Pha'" va^~n la`m nu~ng, va^~n sa` va`o lo`ng me., ke'o ca(ng, va^`y vo` hai nu'm vu' dda~ nha(n nheo, dda~ be`o nhe`o, dda~ dden ddu'a nhu+ hai cu.c dda^'t nha~o cu?a ba`...

Nhu+ng, du` me. to^i co' ye^u thu+o+ng to^i ca'ch ma^'y, du` to^i ca^`n thie^'t bie^'t bao nhie^u, pha?i co' ba` cho ddo+`i mi`nh; cuo^'i cu`ng, ro^`i me. to^i cu~ng qua ddo+`i!

Ba` so^'ng the^m, chi? ddu+o+.c vo?n ve.n hai na(m, ke^? tu+` nga`y to^i ddu+a ddu+o+.c me. to^i ra kho?i dda^'t nu+o+'c.

Su+. ra ddi vi~nh vie^~n cu?a me. to^i, kho^ng he^` mang y' nghi~a ca'i lo^. tri`nh nu+o+'c ma('t ddo+`i to^i cha^'m du+'t.

Lo^. tri`nh do`ng le^. kho^ng ngu+`ng tuo^n, cha?y kia, no+i me. to^i, la..i truye^`n thu+`a sang to^i. To^i tro+? tha`nh ngu+o+`i co' the^? kho'c, ba^'t cu+' lu'c na`o, nhu+ mo^.t ddu+'a con ni't, mo^~i khi nho+', nghi~ to+'i me. to^i. No'i ca'ch kha'c, tru+o+'c sau gi`, ky' u+'c to^i, cu~ng va^~n la` ky' u+'c cu?a mo^.t ke? ta^.t nguye^`n. Ky' u+'c cu?a mo^..t ke? kho^n thoa't kho?i ca'i lo^. tri`nh nu+o+'c ma('t cu?a chi'nh ha('n:

to+'i lu'c che^'t
me. to^i co`n ngo+~ mi`nh va^~n tho+?
giu+~a Saigo`n, Tru+o+ng Minh Gia?ng, Ho^`ng Tha^.p Tu+., Ha`ng Xanh, Tra^`n Hu+ng DDa.o
nhu+~ng chuye^'n xa Lam ve^` Ho`a Hu+ng, O^ng ta.
nhu+~ng chuye^'n xe nu+?a ddo+`i, nu+?a ddoa.n

nhu+~ng chuye^'n xe chu+a ki.p ve^` so^ng DDa'y
dda~ nghe buo^`n tre^n nhu+~ng tro+? lui...

bie^?n tho+? ti't cha^n tro+`i tha(m tha(?m, che^'t
bie^?n DDo^ng va`o cu+?a kha'c, pha^n, ly
to^i ngo^`i la.i nghe buo^?i chie^`u chu.p, phu?
ne'n hu+o+ng ta`n, mo^. chi' ai kia?

me. mo^.t thuo+? theo dda`n con ddi khua^'t
dde^? ho^m nay ma^'t da^'u quay ve^`
trong tha^n xa'c dda~ kho^ ca(`n ma'u ddo?
thi.t xu+o+ng kia ro^`i cu~ng ru+~a, tan.

nhu+~ng ngo^i mo^. o+? be^n ngoa`i dda^'t nu+o+'c
nga`n na(m sau hai tie^'ng Vie^.t Nam
kho^ng ai go.i, kho^ng ai co`n nho+' nu+~a
na('m xu+o+ng xu+a ro^`i cu~ng que^n nguo^`n.

khi to^i to+'i nhu+~ng bo^ng hoa o^'i ddo?
co? ca^y cho+` nhu+ tu+o+.ng dda~ bao na(m
to^i muo^'n cho.n mo^.t cho^~ na(`m be^n ca.nh
kho^ng co`n cha, mo^i me. ma'u hoen ba^`m!
(Tri'ch TK/MVBDD)


Sau ca'i che^'t cu?a me. to^i kho^ng la^u, mo^.t buo^?i tru+a, to^i ddang ngo^`i trong mo^.t qua'n a(n o+? mie^`n Nam California, qua'n Song Long, vo+'i Nha` va(n Mai Tha?o; Ba'c si~ Nguye^~n Ma.nh, mo^.t ngu+o+`i ba.n va(n chu+o+ng (va`,) cu~ng la` ba.n ddo^`ng mo^n tru+o+`ng trung ho.c Chu Va(n An, tu+` ba`n be^n ca.nh bu+o+'c qua. O^ng ba?o to^i, theo o^ng (thi`,) to^i dda~ ma('c pha?i chu+'ng be^.nh Thyroid... To^i ca^`n pha?i ddi chu+~a ngay; ne^'u kho^ng muo^'n che^'t ba^'t dda('c ky` tu+?. Ly' do, tra'i tim cu?a to^i co' the^? ngu+ng dda^.p, ba^'t cu+' lu'c na`o! Ba'c si~ Nguye^~n Ma.nh chuye^n ve^` quang tuye^'n X, ne^n ho^m sau, to^i to+'i pho`ng ma.ch mo^.t ngu+o+`i ba.n kha'c. Pho`ng ma.ch Ba'c si~ DDa(..ng DDu+'c Nghie^m, cu~ng la` cho^~ quen bie^'t vo+'i to^i...

Sau khi thu+? nghie^.m, Ba'c si~ Nghie^m no'i ke^'t qua? thu+? nghie^.m xa'c nha^.n: To^i dda~ bi. ma('c chu+'ng be^.nh Thyroid.
To^i co' co^' ga('ng la`m theo nhu+~ng ddo`i ho?i cu?a B.S Nghie^m, nhu+ thu+? ma'u, chu.p phim,..., no+i pho`ng ma.ch cu?a Ba'c si~ Phu`ng Gia Thanh, trong khu Magnolia Medical Center... Tuy nhie^n, nu+?a chu+`ng, to^i la.i bo? ngang. To^i kho^ng ddu? phu+o+ng tie^.n theo dduo^?i cuo^.c chu+~a, tri.. (Khi ddo', to^i kho^ng he^` co' Medical, cu~ng cha(?ng co' ba?o hie^?m.)

Cuo^'i na(m 1991, anh em CVA o+? Houston, nha^n mo^.t cuo^.c ho.p ma(.t cuo^'i na(m, mo+`i Gia'o su+ Toa`n Phong-Nguye^~n Xua^n Vinh qua, no'i chuye^.n. Gia'o su+ Vinh ddu+o+.c mo+`i no'i chuye^.n ve^` dde^` ta`i He^. tho^'ng gia'o du.c ta.i Hoa Ky`. To^i cu~ng ddu+o+.c anh em mo+`i qua, no'i ve^` dde^` ta`i Ti`nh ca?nh ngu+o+`i ca^`m bu't sau 1975.
Lu'c pha?i tra? lo+`i nhu+~ng ca^u ho?i cu?a ca'c ba.n ddo^`ng mo^n, co' mo^.t ngu+o+`i kho^ng dda(.t cho to^i ca^u ho?i na`o lie^n quan to+'i dde^` ta`i; (ma`,) la.i bu+o+'c ra, ho?i to^i co' bie^'t to^i ddang mang chu+'ng be^.nh Thyroid trong co+ the^??

O^ng ho?i ta.i sao to^i kho^ng chu+~a cha.y ca(n be^.nh a^'y?

Ngu+o+`i ddo' la` Ba'c si~ Ho^` Ta^'n Phu+o+'c; mo^.t cu+.u ho.c sinh CVA.

Khi ddu+o+.c bie^'t, to^i ra^'t muo^'n chu+~a, tri.; nhu+ng kho^ng co' ddie^`u kie^.n...; BS Phu+o+'c no'i, ngay trong buo^?i ho.p ma(.t ra(`ng, anh se~ chu+~a, tri. cho to^i; chi? vo+'i mo^.t ddie^`u kie^.n: To^i pha?i do.n nha`, pha?i di chuye^?n ve^` Houston... To^i vo^ cu`ng ca?m ddo^.ng (va`,) cu~ng vo^ cu`ng a'y na'y tru+o+'c ta^'m lo`ng he^'t mu+.c tu+? te^' cu?a BS Phu+o+'c. Khi tro+? la.i Cali, to^i coi chuye^.n ddo' nhu+ kho^ng co'. (To^i kho^ng nhi`n tha^'y no+i to^i mo^.t kha? na(ng, mo^.t co+ ho^.i dde^`n o+n, du` ra^'t nho?, da`nh cho Ba'c si~ Phu+o+'c.)

To^i tie^'p tu.c chung so^'ng vo+'i ca(n be^.nh Thyroid cu?a mi`nh, the^m mo^.t na(m nu+~a. Ngu+o+`i ti'ch cu+.c ddie^n thoa.i ho^'i thu'c, tha^..m chi' dde^` nghi. cung ca^'p phu+o+ng tie^.n di chuye^?n, no+i a(n, cho^'n o+?, xe co^. ...cho to^i la` Tru+o+ng Tro.ng Tra'c, tu+'c nha` ba'o Tro.ng Kim, mo^.t ba.n ho.c thuo+? thie^'u tho+`i cu?a to^i. Tru+o+'c su+. quan ta^m, ho^'i thu'c to+'i nao lo`ng cu?a Tra'c, cuo^'i cu`ng, to^i quye^'t ddi.nh ddi`nh ba?n to+` ba'o Tay Pha?i, di chuye^?n ve^` Houston. DDo' la` nhu+~ng nga`y dda^`u na(m 1992.

Giai ddoa.n na`y, cuo^.c ddo+`i to^i, cu~ng ba('t dda^`u mo^.t khu'c quanh kha'c.)

Theo Ba'c si~ Ho^` Ta^'n Phu+o+'c o+? Houston, Texas, ngu+o+`i ti`nh nguye^.n tra? ta^'t ca? mo.i y phi' tri. be^.nh cho to^i, (thi`,) Thyroid hay be^.nh "Bu+o+'u co^? lo^. ha^`u" thu+o+`ng xa^?y to+'i cho nhu+~ng ngu+o+`i co' gia ddi`nh ddo^? vo+~, pha' sa?n, tha^'t ti`nh; hoa(.c, bi. be^.nh u+u ua^'t ke'o da`i qua' la^u... Nhu+~ng lo+`i gia?i thi'ch kia, cu?a Ba'c si~ Phu+o+'c tru`ng kho+'p vo+'i hoa`n ca?nh to^i, tho+`i ddie^?m a^'y.

Tho+`i ddie^?m cuo^'i tha^.p nie^n 80, dda^`u tha^.p nie^n 90.

Tru+o+'c (va`,) sau ca'i che^'t cu?a me. to^i, ddo+`i so^'ng to^i la` mo^..t loa.t nhu+~ng ddo^? vo+~: DDo^? vo+~ gia ddi`nh. DDo^? vo+~ ti`nh ca?m. DDo^? vo+~ nie^`m tin, trong ddo+`i thu+o+`ng.

To^i nha^.n chi.u mo.i tai u+o+ng, kho^ng mo^.t lo+`i gia?i thi'ch.

To^i nha^.n chi.u mo.i ke^'t a'n, nguye^`n ru?a, kho^ng mo^.t ddi'nh chi'nh...

DDe^? cho^'ng tra? nhu+~ng ma.ng lu+o+'i bu?a va^y tru`ng ddie^.p ba^'t ha.nh na`y, to^i ti`m va`o hai nguo^`n an u?i chi'nh: To^n Gia'o va`, Thi Ca.

DDa^y la` tho+`i gian to^i vie^'t ddu+o+.c kha' nhie^`u tho+; (ma`,) nguo^`n ca?m hu+'ng chi'nh la.i kho+?i ddi tu+` kinh Pha^.t, (va`,) kinh Cu+..u U+o+'c, nhie^`u nha^'t la` Ta^n U+o+'c, cu?a Ky To^ Gia'o.

Cu~ng tho+`i gian na`y, ba^'t ngo+`, co^' thi si~ Nguye^n Sa cho dda(ng tre^n Ta.p chi' Va(n cu?a Nha` va(n Mai Tha?o; cu`ng mo^.t lu'c ba ba`i tho+. Ba ba`i tho+ mo+? dda^`u cho loa.t tho+ (ma`,) o^ng go.i la` "Tho+ Ta'm Ca^u Vie^'t Ve^` Ba(`ng Hu+~u." DDo' la` ca'c ba`i co' nhan dde^` "Mai Tha?o;" "Doa~n Quo^'c Sy~;" "Du Tu+? Le^." Mo+? dda^`u ba`i tho+ nhan dde^`: "Du Tu+? Le^," co^' thi si~ Nguye^n Sa vie^'t:

ba.n to^i ba(`ng nu+?a con co`
va'c tre^n lu+ng ca'i dde^`n tho+` con voi
con voi na(.ng cu~ng vu+`a tho^i
co' em ngu+o+`i dde.p la.i ngo^`i be^n tre^n.

......

Ba`i tho+ sau ddo' ddu+o+.c in la.i trong cuo^'n Tho+ Nguye^n Sa, ta^.p 3, cu?a Nguye^n Sa, ti'nh ra cu~ng dda~ ga^`n 10 na(m.

Tuy nhie^n, to+'i nga`y ho^m nay, va^~n co`n ra^'t nhie^`u ngu+o+`i ho?i to^i:
-DDa^u la` y' nghi~a sa^u xa cu?a ca^u co' em ngu+o+`i dde.p la.i ngo^`i be^n tre^n?

To^i nho+', trong mo^.t ba`i no'i ve^` to^i, Nha` tho+ Tra^`n Ba't Nha~ o+? New Orleans dda~ da`nh nhie^`u phu't gia?i thi'ch ve^` ba`i... "Con Co` Du Tu+? Le^" kia.

Du+o+`ng nhu+~ng gia?i thi'ch cu?a ho. Tra^`n kho^ng tho?a ma~n ddu+o+.c nhu ca^`u ti`m hie^?u cu?a ngu+o+`i ddo.c.

Ho. Tra^`n nha^'n ma.nh khi'a ca.nh dde^`n tho+` con voi nhu+ mo^.t y' nie^.m ve^` su+. vi~ dda.i cu?a ngo^i dde^`n thi ca... O^ng kho^ng ta^.n gia?i ca^u co' em ngu+o+`i dde.p la.i ngo^`i be^n tre^n cu?a Thi si~ Nguye^n Sa.

Rie^ng ca' nha^n to^i, tru+o+'c ca^u ho?i kia, suo^'t bao nhie^u na(m, khi ddu+o+.c ho?i, to^i chi? cu+o+`i, hoa(.c la('c dda^`u.
Ho^m nay, to^i nghi~, co' le~ dda~ to+'i lu'c ne^n no'i mo^.t la^`n, cho ro~ y' nghi~a cu?a ca^u tho+ a^'y.

To^i nghi~, co' de^~, ddo' cu~ng la` ca'ch ba`y to? lo`ng tra^n tro.ng cu?a ca' nha^n to^i, tru+o+'c vong linh Thi si~ Nguye^n Sa, mo^.t thi si~ lo+'n, co' ta^`m a?nh hu+o+?ng ro^.ng ra~i trong tho+`i dda.i chu'ng ta.

Theo to^i, chu+~ ngu+o+`i dde.p ma` ta'c gia? du`ng trong ca^u tho+ Co' em ngu+o+`i dde.p la.i ngo^`i be^n tre^n kho^ng he^` mang y' a'm thi. mo^..t ngu+o+`i nu+~ na`o, trong ddo+`i so^'ng cu?a to^i.

Chu+~ ngu+o+`i dde.p o+? dda^y, Thi si~ Nguye^n Sa muo^'n no'i:

-Ca?m hu+'ng trong tho+ cu?a to^i, bao gio+` cu~ng ba('t nguo^`n tu+` nhu+~ng cuo^.c ti`nh...
Du` cho ddo' la` nhu+~ng cuo^.c ti`nh o^`n a`o, tan na't, dda^`y tai tie^'ng... Hay nhu+~ng cuo^.c ti`nh dda~ a^m tha^`m tan ddi; (va`,) so^' ngu+o+`i bie^'t ddu+o+.c, ra^'t gio+'i ha.n.

Nha^.n ddi.nh cu?a co^' Thi si~ Nguye^n Sa ve^` nguo^`n go^'c tho+ to^i, vo+'i to^i, la` mo^.t nha^.n ddi.nh ra^'t tinh te^'.

Co' the^?, nho+` tu+` Vie^.t Nam to+'i ha?i ngoa.i, trong nhie^`u chu.c na(m, lie^n he^. giu+~a chu'ng to^i kho^ng he^` bi. gia'n ddoa.n. DDo^i khi, o^ng cho to^i ca?m tu+o+?ng, o^ng hie^?u ve^` to^i, nhie^`u ho+n chi'nh to^i nu+~a. Qua? va^.y, ngoa`i nguo^`n ca?m hu+'ng tu+` ngu+o+`i me., dda~ qua ddo+`i; ta^'t ca? nhu+~ng ba`i tho+ to^i vie^'t xuo^'ng, du` cho chu'ng kho^ng pha?i la` nhu+~ng ba`i tho+ ti`nh ye^u ddo^i lu+'a... Nhu+ng ddo^.ng lu+.c thu'c dda^?y to^i vie^'t, va^~n la` mo^.t hay nhie^`u ngu+o+`i nu+~.
Tho+`i gian Thi si~ Nguye^n Sa ba('t dda^`u loa.t tho+ ta'm ca^u vie^'t ve^` ba(`ng hu+~u, cu~ng la` tho+`i gian to^i cho pho^? bie^'n ba`i Cuo^'i Na(m Chuye^.n Va^~n Vo+'i Be^.nh Thyroid.
DDo' la` mo^.t trong nhu+~ng ba`i tho+ kho^ng he^` co' chung mo^.t kho+?i nguo^`n: nguo^`n ti`nh ye^u, vo+'i nhu+~ng ba`i tho+ kha'c cu?a to^i.

Ba`i tho+ co' nhu+~ng ca^u ra^'t ddo+`i thu+o+`ng, ra^'t tho^ tha'p, nhu+:

o^ ke^, cu~ng to^'t tho^i Thyroid
du` gio+` dda^y chu'ng ta mo+'i ti`nh co+` nha^.n ra ma(.t mu~i nhau
du` ba.n o+? trong to^i na(m, sa'u na(m tru+o+'c
du` ba.n dda~ cho.n nhu+~ng mie^'ng ngon nha^'t cu?a tha^n the^? to^i
dde^? xo+i
xo+i tu+` tu+`
xo+i ki'n dda'o
(nhu+ nhu+~ng nha` chi'nh tri. kho^n ngoan: nga^.m mie^.ng a(n tie^`n)
ba.n xo+i
mie^'ng gan me^`m co' ma'u tho+m lua^n lu+u
mie^'ng tim xo^'p nhie^`u lo^~
bao na(m dda^.p lie^n ho^`i tro^'ng tra^.n.

Thyroid, chi'nh ba.n
(chu+' co`n ai va`o dda^'y)
dda~ xo+i cu?a to^i mie^'ng ma('t trong
chi'nh ba.n chu? mu+u dda^?y con ngu+o+i to^i lo^`i ra kho?i ho^'c ma('t
ba.n cho+i kha(m qua' ddi
cho+i dde^?u qua' ddi
cho+i sa't va'n
cho+i to^i na' tho+?...

ho+n ai he^'t
ba.n bie^'t Chu'a tu+`ng da(.n do`
ne^'u dde^? mo^.t con ngu+o+i cu?a ngu+o+i co' di.p pha.m to^.i
thi` tha` chi.u cho^.t dde^? ddu+o+.c va`o nu+o+'c thie^n dda`ng
co`n ho+n giu+~ nguye^n ma` se~ bi. ddo.a ve^` ddi.a ngu.c.

ba.n va^~n nha^'t ddi.nh xo+i con ma('t cu?a to^i
cu~ng ddu+o+.c ddi
nhu+ng cha? vie^.c gi` pha?i cho+i nhau ta^.n ti`nh dde^'n the^'...
du` sao to^i cu~ng chi? ca^`n con ngu+o+i cu?a mi`nh lu'c na`y tho^i
(ngay khi chu'ng tu+`ng co' co+ pha.m to^.i)
dde^? nhi`n nhu+~ng ngu+o+`i ti`nh ra ddi
nhu+ nhi`n do`ng nu+o+'c cha?y
(nhu+~ng do`ng nu+o+'c kho^ng co' kho+?i nguo^`n
se~ la^'y dda^u la`m ddie^?m ke^'t thu'c?)

du` sao to^i cu~ng chi? ca^`n
con ngu+o+i mi`nh lu'c na`y
dde^? tha^'y ca'c con to^i
nhu+~ng ddu+'a nho? nhu+ chim
lo+'n giu+~a mu`a ba~o ro+'t
nhu+~ng ddu+'a nho? nhu+ tre
mo.c giu+~a ru+`ng cha'y na'm
nhu+~ng ddu+'a tre? kho^ng da'm
nghi~ co' nga`y ga(.p cha..."
.....


(Na(m 1994, khi Lua^.t su+ Pha.m DDu+'c Tie^'n, to^? chu+'c cho to^i, mo^..t buo^?i gio+'i thie^.u ta'c pha^?m Cha^'m Du+'t Lua^n Ho^`i: Em Bu+o+'c Ra, o+? Thu+ Vie^.n Trung U+o+ng Arlington, Hoa Thi.nh DDo^'n, to^i nho+', Nha` va(n Tru+o+ng Anh Thu.y dda~ dde^` ca^.p to+'i ba`i tho+ na`y, mo^.t ca'ch sa^u sa('c...)

DDo' la` tho+`i ddie^?m dda^`u tha^.p nie^n 90. Tho+`i ddie^?m ma`, nhu+~ng ngu+o+`i phu. nu+~ bo? to^i ra ddi. Tho+`i ddie^?m cu?a nhu+~ng cuo^..c ti`nh kho^'c lie^.t. Nhu+~ng cuo^.c ti`nh, duye^n mang dde^'n cho to^i, cu`ng lu'c ha.nh phu'c cho'i, ga('t; va`, tai tie^'ng xa^'u, xa; tha^..m chi', ca? nhu+~ng lo+`i nguye^`n ru?a.

Tho+`i ddie^?m ddo', la` tho+`i ddie^?m (ma`,) cuo^.c ti`nh giu+~a to^i va` mo^.t nu+~ nghe^. si~ (ma`,) to^i go.i la` La~m, hay La~m Ca, ddi to+'i ddie^?m cu+.c dda.i cu?a o^`n a`o, cu?a nhu+~ng lo+`i the^u de^.t, cu?a nhu+~ng ba`i ba'o, thu+ ro+i...

Ho^m nay, nho+' la.i, to^i co`n e^ che^`, to^i co`n xa^'u ho^?. Ne^'u kho^ng co' hai nguo^`n cu+'u ro^~i la` To^n Gia'o va` Thi Ca, to^i nghi~, ho^m nay, to^i dda~ kho^ng co`n ddu+'ng dda^y.
Ba^y gio+`, o+? dda^y, khi tho^' lo^. nhu+~ng ddie^`u na`y, vo+'i to^i, chi'nh la` lo+`i ca?m o+n, ddo^`ng tho+`i, cu~ng la`, lo+`i xin lo^~i...

To^i muo^'n ba`y to? cu`ng lu'c, lo`ng bie^'t o+n va`, xin tha thu+' cho nhu+~ng to^.i lo^~i, nhu+~ng sai la^`m, nhu+~ng ba^`m gia^.p cha^'t cho^`ng tu+` mo^.t qua' khu+' sa('p tro`n 60 na(m.
(Ne^'u me. to^i co' ma(.t, lu'c na`y, ta.i dda^y, ba` se~ kho^ng tin ta^'t ca? nhu+~ng gi` to^i mo+'i ta^m su+.. La` mo^.t ngu+o+`i phu. nu+~ i't ho.c, me. to^i lo+'n le^n, la^'y cho^`ng, sinh con, nuo^i, ru, ra(n da.y chu'ng to^i, ba(`ng kho ta`ng ca dao, tu.c ngu+~ chu+`ng nhu+ ba^'t ta^.n; tru+o+'c sau, vo+'i ba` to^i kho^ng he^` la` mo^.t ddu+'a con tru+o+?ng tha`nh. Vo+'i ba`, to^i kho^ng the^? la` ngu+o+`i co' the^? la`m tho+, vie^'t va(n, du` chi? la` loa.i tho+, va(n "vo+' va^?n" (nhu+ sinh tho+`i, ba` thu+o+`ng no'i.) To^i vi~nh vie^~n chi? la` "chu' Pha'" ta^.t nguye^`n, to^.i nghie^.p cu?a rie^ng ba`, ma` tho^i.)

Ma(.c du` va^.y, ho^m nay, xin mo.i ngu+o+`i, xin quy' vi. ha~y vui lo`ng nha^.n ddo'n, kho^ng chi? tho+ to^i, (ma`,) luo^n ca? con ngu+o+`i to^i, trong ddo+`i thu+o+`ng. Mo^.t con ngu+o+`i, pha^`n na`o tra^`n tru.i, tru+o+'c ma(.t quy' vi..

DU TU+? LE^ - Aug. 99

(*) Tu+.-su+.- ke^? na`y, ddu+o+.c ta'c gia? tri`nh ba`y la^`n dda^`u tie^n trong hai nga`y Thu+' ba?y va` Chu? Nha^.t 21, 22 tha'ng 8-1999 ta.i The Stage Theater, San Jose, trong chu+o+ng tri`nh "1999 Downtown Arts Series," pha^`n Vie^.t Nam, do Ho^.i AVA to^? chu+'c. Nhan dde^` do chi'nh ta'c gia? cho.n, sau khi dda~ hie^.u ddi'nh.

Ba.n ddo.c co' the^? dda(.t mua "To^i, A^'u Tho+ Va`, Me." ta^.p Ho^`i Ky' / Tu`y Bu't ba(`ng Emal, hoa(.c qua ddi.a chi?: Phan Tuyen, 12751 Lucille Ave, Garden Grove, CA 92841-4711, USA. A^'n phi' 12 My~ kim, go^`m luo^n ca? cu+o+'c phi' ha.ng nha^'t. Ngoa`i Hoa Ky` xin tra? the^m 3 My~ kim cho cu+o+'c phi' ma'y bay. Chi phie^'u, bu+u phie^'u xin dde^` Phan Tuyen. (GCCNXB.)

Go'c Tro+`i Thi Nha.c


Mu.c Lu.c

Trang Chi'nh Suo^'i Nguo^`n

Nhu+~ng Tuye^?n Ta^.p DDa~ Pha't Ha`nh


Tuye^?n Ta^.p Tho+ Va(n - Suo^'i Nguo^`n

Pha't ha`nh va`o mo^~i thu+' Hai dda^`u tha'ng

Chu? Nhie^.m:

Tho+ Tho+ - Thotho2022@CS.com

Ban Bie^n Ta^.p:

LaLan - LaLan2000@yahoo.com
Tha'i Mo^.ng Trinh -
moitim2000@yahoo.com
Thanh Hie^`n - thanhhien@rocketmail.com

Ky~ Thua^.t:

LaLan - LaLan2000@yahoo.com

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
copyright (C) 2000 by respective authors
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~